جهان تربیت، قسمت اول

پاییز چهل ودو، ساعت هشت بامداد، دبستان پسران جهان تربیت. زندگی تحصیلی با زنگی شروع شد که صفحه‌ای فلزی بود و با چکش بر آن می‌زدند و به دیوار ضلع جنوبی ساختمان مرکزی، جنب تنبیه‌گاه آویخته بود.

رو به شمال صف می‌بندیم، به طرف صفه‌ای که با چند پله از حیاط جدا می‌شود و ورودی ساختمان مرکزی است. سمت راست پلکانی است که به زیر زمین می‌رود، که آشپزخانه است و سالن غذاخوری که بعد از ناهار سالن نمایش فیلم می‌شود. نمی‌دانم اولین بار با چه معجزه‌ای یاد می‌گیریم در صفهای منظم روانه کلاسها شویم. از آن چند پله که بالا می‌روی، در اشکوب اول دو کلاس اول است، سمت چپ اول الف که آموزگارش خانم سیرتی است، و سمت راست اول ب که معلمش خانم نابغی است

در جنب در ورودی این دو کلاس نیمکتی هست تا مادران بچه‌هایی که بی‌تابی می‌کنند آنجا بنشینند، تا هر وقت لازم باشد. من هم از این دستم! نازنین مادرم با دو انگشت اشاره و وسط مخابره می‌کند که می‌خواهد دو دقیقه بیرون برود و سیگاری چاق کند. منصرف می‌شود وقتی می‌بیند لب و لوچه‌ام آویزان شده. بعدها می‌فهمم که دکتر بنی‌احمد، مدیر دبستان، که روانشناس تربیتی کودکان است، اعتقاد دارد بچه باید تا نه سالگی در آغوش مادر باشد

باری، خانم سیرتی شکلهایی بر تخته می‌کشد که باید در دفتر شطرنجی تقلید کنیم. اولین دوست مدرسه‌ای عبدالرضا طوسی است که کنارم می‌نشیند، البته دوست صمیمی نخواهد بود. چشمم را که می‌بندم، اسمهایی دیگر هم رژه می‌روند. فرشید پریور، کامبیز غفاری، اردشیر کیارش، محمود زجاجی، سیمانتوپ، لاجوردی، آوینی، بکتاش، علایی، سیستانی زاده... با چند نفری از این فهرست هنوز با تلفن و ایمیل در ارتباطم، و الباقی این شبحهای کودکی، گنگ و محو، با دیدن عکسهای کلاسی شفاف می‌شوند. کلاس اول کامبیزغفاری دوستم می‌شود، صمیمی. او هم اشک می‌ریزد به پهنای صورت که به من نگویید غفارجباری، که فامیلی کاملش است، فقط بگویید غفاری، که تا ابد رویش می‌ماند. مادرهای دو بچه اشکریز گپ می‌زنند بعد از کلاس، و دو بچه دوست می‌شوند به تبع مادران

کجا بودم؟ هان، آقای فهمی به کلاس می‌آید با ویولنی که عاشق عوض کردن حلزون سر دسته‌اش است با صورتکهای چوبی که گویا خودش می‌سازد. فافافا فافافا، سرود شاهنشاهی می‌زند. یادم نیست چند جلسه یا چند ماه طول می‌کشد که یادش بگیریم و بخوانیم. سالهای بعد کتاب جلد آبی سرودهای مدارس را به اهتمام عزیز شعبانی می‌خریم و دهها سرود دیگر یاد می‌گیریم، سرود معلم، مادر، نمی‌دانم اسمش چیست سرودی که ربع قرن اگر شاها دارد و ما رب قرن می‌گوییم، چه می‌دانیم ربع یعنی چه! بعد معلم انگیسی می‌آید، نازنین بانوی مهربان ارمنی که اسمش نمی‌نشیند در خانه حافظه

ناظمها سه نفرند، آقای بهرامی، آقای حبیبی، و مستر شریف که چون انگلیسی هم درس می‌دهد چنین خوانده می‌شود. روز که تمام می‌شود، نوارهایی با رنگهای گوناگون به سینه‌مان سنجاق می‌کنند که نشان می‌دهد با کدام سرویس باید برویم. من با سرویس محمد آقا هستم که با پنج تومانی سبزی که مادرم در کفش گذاشته من را جلو کنار خودش می‌نشاند، واین ماهانه محمدآقا تا آخر دبستان برقرار می‌ماند. می‌گویند محمدآقا بهترین راننده سرویس است و فقط او در راه داستان امیرارسلان می‌گوید. هنوز به دلم مانده که در عقب ماشین چه می‌گذشت، جایی که دو ردیف نیمکت بود، یکی برای پسران و یکی برای دختران که ساختمانشان یک بلوک فاصله داشت با ما، به تعبیر فرنگیان. پسرانه در خیابان بهار، دخترانه در صنیع‌الدوله

جهان تربیت، قسمت اول و نیم
جهان تربیت، قسمت دوم