ویولن زن، نه روی بام

روزی که اولین صفحه کنسرتوی بتهوون را خریدم، سی و اندی سال پیش، فقط اسم برنشتاین را شنیده بودم که رهبر ارکستری است فیلارمونیک نیویورک نامش، صفحه‌هایی که ضبط کرده بیشتر با کلمبیا، هم‌وزن خود طلا می‌ارزند. بی کمترین درنگ اجرایی را انتخاب کردم که این نام بر آن ثبت بود. توجهی به تکنواز نداشتم، که آیساک استرن کیست و چیست! هرگز گمان نمی‌بردم این اجرا تا ابد محبوب‌ترینم خواهد ماند. بعد اجراهای زیبای او را از موسیقی متن فیلم ویولن‌زن روی بام که شنیدم یقین کردم زیبانوازترین ویولنیست است، هنوز هم بر این ایمانم. موسیقی را هنر زیبا می‌دانم نه تکنیک محض. دوست دارم صدای نفس کشیدن ویولنیست را در صفحه بشنوم. دوست دارم گاهی صدای فالشی از ویولن سولیست بشنوم تا هم ثانیه‌ای شاد شوم که توانسته‌ام آن را تشخیص دهم و هم یقین کنم نوازنده از گوشت و پوست است

باری، آیساک استرن در فرخنده روز بیست و یکم ژوئیه 1920 در اوکراین متولد شد، در خانواده‌ای یهودی. تنها ده ماه داشت که خانواده به سان فرانسیسکو در ایالات متحد کوچید. اولین درسهای موسیقی را از مادرش گرفت قبل از ورود به کنسرواتوار سان فرانسیسکو در هشت سالگی. نخستین کنسرت جدی او در فوریه 1936 برگذار شد، با اجرای کنسرتوی سوم سن سانس همراه با ارکستر سنفونیک سان فرانسیسکو به رهبری پیر مونته

استرن به خاطر صفحه‌های پربهایی که ضبط کرده شهرت دارد، گفته شده افزون بر یکصد صفحه از دویست و چند اثر از شصت وچند آهنگساز از او به جاست. بیشتر از آن اما، برای کشف استعدادهای جوان و معرفی هنرمندانی چون پرلمن و زوکرمن و یویوما به دنیای موسیقی تحسین شده است. اما آن چه نام او را جاویدان کرد نقشی بود که در حفظ کارنگی هال نیویورک و نجات آن از تخریب به سال 1960 ایفا کرد. به همین سبب سالن اصلی این تالار را سالن استرن نامیدند

استرن یک ویولن گوارنری داشت که بیشتر با آن می‌نواخت، ولی دو ویولن زیگمونتوویچ هم داشت که عاشقانه دوست داشت. خود استرن از ناتان میلشتاین و آرتور گرومیو نام می‌برد آن گاه که می‌گفت بیشتر تحت تاثیر که بوده از متقدمان

سال 1979 بود، هشت سال بعد از دیدار تاریخی ریچارد نیکسون، رئیس وقت جمهوری ایالات متحد امریکا از جمهوری خلق چین، که استرن و پیانیست همراهش دعوت شدند به سفری فرهنگی به چین. همین سفر بود که فیلمبرداری شد و بعد با نام "از مائو تا موتزارت" اسکار بهترین فیلم مستند را دریافت کرد. هشت سال بعد هم جایزه گرمی برای یک عمر فعالیت هنری به استرن تعلق گرفت

و سرانجام در حیطه زندگی داخلی هنرمند—که گاهی نمک زندگی‌نامه هنرمندان است—استرن اول بار در 1948 با بالرینی نورا کی نام ازدواج کرد که دیری نپایید و یک سال بعد به جدایی انجامید. در سال 1951 ورا لیندنبلیت را به همسری برگزید. این دو صاحب سه فرزند شدند، هر چند در 1994 بعد از 43 سال جدا شدند! و باز به سال 1997 با لیندا رینولدز ازدواج کرد که تا سال 2001 دوام یافت. آیساک استرن در 22 سپتامبر این سال بر اثر ایست قلبی وداع گفت خیل دوستدارانش را

ویدیویی کوتاه ببینید از بازدید استرن از کتابخانه کنگره